Yağmur Suyunu Değerlendirmek
Bu yıl barajlar dolu hepimizin içi rahat. Su sıkıntısı çekmeyeceğimiz bir yaz bizi bekliyor. Ama önümüzdeki her yazın, hatta kışın böyle geçeceğinin hiçbir garantisi yok. Biz de bu yüzden yapılarda yağmur suyunun nasıl ve hangi alanlarda değerlendirilebileceği hakkında size birkaç ipucu verelim istedik. Yağmur suyu bina içinde ya da bina dışında kullanım suyu amaçlı olarak değerlendirilebiliyor. Nasıl mı?
Basit bir yağmur suyu deposu ile araba yıkama, yüzme havuzu ya da süs havuzunu doldurma, ek boru tesisatı ile bahçe sulama, tuvalet rezervuarları doldurma gibi işlere yeterli oranda su saklanmasına yetebiliyor. Dahasını isteyenler için, suyun kalitesi için yapılan dikkatli kontroller ve basit bir arıtma ile çamaşır makinaları ile duş ve banyolarda kullanım işlemleri gerçekleştirmek çok kolay.
Böyle bir kalemde geçtik diye bu miktarları sakın hafife almayın. Konutlarda, bu saydığımız kullanma suyu miktarı, evsel kullanım miktarının %78’ini oluşturmaktadır. Bu oranın %59’u konut dışında bahçe sulamada vs, %19’luk kısmı ise konut içerisinde kullanılmaktadır.
Konut içerisinde tesisat maliyeti, yağmur suyunun konut dışında kullanılmasını daha uygun duruma getirmektedir. Bu nedenle yağmur suyunun basit bir şekilde toplanılarak bahçe sulamasında kullanılması daha yaygın bir yöntem olarak karşımıza çıkar. Peki nasıl gerçekleşir bu uygulama? Çatı yüzeyinden toplanan yağmur suyu oluklardaki filtreden geçerek yağmur suyu deposunda toplanır. Yağmur suyu buradan dalgıç pompa ile depo dışına, bahçeye verilir. “Peki bu tekniğin daha yaygınlaşması ve yeni projelerde daha sık yer bulması için neler yapılabilir?“ diye bir soru aklınıza gelebilir.
Bunu da dilimiz döndüğünce yanıtlamaya çalışalım. Akla ilk çözüm olarak; oluşturulacak yeşil bina değerlendirme sisteminde; Türkiye’de su potansiyeli ve yağış ve nüfus dağılımlarının incelenmesi sonucunda, su sıkıntısının yaşanma oranına göre bölgelemeler yapılması geliyor. Sonraki adım daha net; çıkarılacak haritalara gore bir öncelik sıralaması ile yeni binalarda yağmur suyunun korunması zorunlu projeler istenmesi. Mevcut binalarda ise belli bir süre içerisinde bu teknolojiye geçilmesi yönünde yasal adımların atılmasıdır. Binalarda yağmur suyunun kullanılması ve yaygınlaştırılmasının vergi indirimleri ve finansal devlet destekleriyle teşvik edilmesi gibi konuların ele alınması da gündemde olmalıdır. Su kaynaklarının sürdürülebilir bir şekilde kullanılması ve su tasarrufunun sağlanması açısından binalarda yağmur suyunun kullanılması teknolojisinin yaygınlaştırılması önem taşımaktadır. Binalarda yağmur suyunun toplanılarak kullanılmasına ilişkin tek- nolojilerin geliştirilmesi ve desteklenmesi, ekolojik dengenin korunması, insan topluluklarının sürdürülebilir gelişiminin sağlanması ve su kaynaklarının daha verimli kullanılması için önemli bir adım atılmasını olanaklı kılabilecektir.
Gelelim yağmur suyunun bina içerisinde kullanılması konusuna: bu durumda yapılması gerekenler biraz daha komplike. Çünkü her ne kadar yağmur suyu konutlarda kullanım suyu olarak kimyasal dezenfeksiyondan geçmeden tuvaletlerdeve çamaşır makinalarında kullanılabiliyor olsa da toplanılan yağmur suyu istenilen kalitede değil ise, çamaşır makinasında kullanımı renk ve koku gibi sebeplerden ötürü istenmeyen sorunlara yol açabilmektedir. Yağmur suyu döşeminin kullanıldığı sistemler üçe ayrılır:
1. Tek Yapılı Sistemler
Konut içerisinde basit bir yağmur suyu toplama sisteminde, çatıdan toplanan yağmur suyu, büyük parçaları tutan filtreden geçirildikten sonra yağmur suyu deposuna gelmektedir. Yağmur suyu deposundan ise çamaşır makinası ya da tuvalet rezervuarı gibi konut içerisinde ihtiyaç duyulan alanlara pompalanmaktadır Bu sistemde sistemin ilk kurulum maliyeti dışında toplanılan yağmur suyuna ücret ödendiği için en ekonomik çözüm olduğu bilinir. Ancak yağmur suyunun az olduğu dönemlerde ya da yağmur suyu toplama sisteminde herhangi bir sorun çıktığında binada oluşacak su kesintisi bu sistemin dezavantajıdır.
2. Çift Yapılı Sistemler
Şebeke sistemi ile ile yağmur suyu sisteminin beslediği tesisatlardır. Bu sistemler sadece yağmur suyunun kullanıldığı sistemler göre daha maliyetlidir. Bu tip sistemlerde çatıdan gelen yağmur suyu oluklardan ve filtrelerden geçtikten sonra depoda toplanarak bina içerisinde çamaşır makinası ya da tuvalet rezervuarları gibi kullanılacağı yerlere pompalanmaktadır.
Şebeke suyunun yağmur suyu tesisatını direkt beslemesi: Bu tip sistemlerde şebeke döşemi ile yağmur suyu döşemi birbirine bağlı
durumdadır. Yağmur suyunun az olduğu dönemlerde yağmur suyu, şebeke suyu ile desteklenerek, bina içerisinde çamaşır makinaları ve tuvaletlerde kullanılır. Bina içerisinde ek bir alana ihtiyaç olmaması bu sistemin avantajı olmakla birlikte yağmur suyu kullanılamadığı zaman, ana şebekeden suyun pompalanması için pompanın harcadığı enerji maliyeti, pompa bakım masrafları, kontrol mekanizmasının daha pahalı ve karışık olması, bina içerisinde su kullanımının olduğu her zaman pompa çalışması sistemin dezavantajlarıdır.
3. Birleşik Sistemler
Şebeke suyu ile yağmur suyu döşemininin bina içerisinde (çatı arasında) bir depoda birleştirilmesi yoluyla kurulur. Bu sistemde çatı arasında bulunan depoya hem yağmur suyu döşemi hem de şebeke döşemi gelmektedir. Sistem yağmur suyunun depoya dolması ve sonrasında bina içerisinde pompaya ihtiyaç duyulmadan çamaşır makinası ve tuvalet rezervuarlarına yerçekimi ile iletilmesi şeklinde işler.
Bina içerisinde herhangi bir elektrik kesintisi durumunda ya da yağmur suyu deposunda su olmadığı durumda çatı deposuna şebekeden su ilave edilebilmesi gibi daha basit bir kontrol mekanizmasına sahip olması ve bina içerisindeki dağıtımın yerçekimi ile sağlanması sebebiyle enerji tasarrufu sağlanması sistemin avantajlarıdır.