Mimar Hane | Hans Scharoun

  • 04 Şubat 2017

Hans Scharoun

Organhafte akımının ünlü ismi Alman mimar Hans Scharoun 20 Eylül 1893’te Bremen’de doğmuştur. 1912-1914 yılları arasında Berlin Teknik Üniversitesi’nde eğitim görmüştür.

 

1917-1925 yılları arasında Doğu Prusya’daki bayındırlık etkinliği çerçevesinde görev almıştır. Aynı yıllarda 1918 gibi bir süre Bruno Taut’la çalışmalar yapmıştır. 1920’de onunla birlikte November Gruppe’nin (Kasım Grubu) çeşitli etkinliklerinde görev almıştır. 1925’te de ilerici Alman mimarlarından oluşan Der Ring (Halka) adlı grupta yer almıştır. Tasarımları ve mesleğe yaklaşımıyla kısa zamanda adını duyurarak 1926-1932 yılları arasında Breslau Güzel Sanatlar Akademisi’nde eğitim vermeye başladı. 1933 yılından sonra yönetime Nasyonal Sosyalistler’in geçmesiyle çalışmalarını sürdüremez olmuştur. II. Dünya Savaşı’nın ardından, yerleşim bölgelerinin onarımı işinde çalışmaya başlamıştır. 1947’de Berlin Teknik Üniversitesi’nde ders vermeye başlamış , uzun yıllar burada hizmet verdikten sonra 1956’da Berlin Güzel Sanatlar Akademisi’ne Başkan olarak seçilmiştir. 1960’tan sonra da çok severek yürüttüğü çalışmalarının uygulama alanına dönmüştür.

Hans Scharoun 1919-1923 yılları arasında, Almanya’da o günlerde gelişen ütopik akımın etkisindeki Bruno Taut, Walter Gropius ve Hugo Haering gibi, estetiği ön plana alan yapılar tasarlamıştır. 1925’ten sonra ise I. Dünya Savaşı’nın yol açtığı toplumsal, iktisadi ve teknik olanaksızlıkların giderek çoğalması üzerine, bütün bu mimarlar gibi, akılcı ve işlevsel mimarlığa yönelmiştir. Bu anlayıştaki ilk önemli yapıtı 1927’de, dönemin tanınmış mimarlarının da katıldığı Stuttgart’taki Weissenhof örnek konut yerleşmesi için tasarladığı konut olmuştur. Bunu izleyen yıllarda genellikle Berlin’in onarımı ve yeni yerleşim tasarımları üzerine çalışmış, bir yandan da meslek hayatının ilk yıllarındaki gibi taslaklar çizmeyi sürdürmüştür. 1950’lerde Avrupa toplumlarında özellikle iktisadi alanda artmaya başlayan rahatlama, mimarlıkta da biçimsel arayışların yeniden canlanmasına yol açmıştır. Scharoun da bu bağlam içinde, Kassel ve Mannheim tiyatroları için açılan yarışmalara gönderdiği önerilerinde de görülebileceği gibi, eski mimarlık anlayışına bir kez daha yönelmiştir.

Scharoun bundan sonraki bütün tasarımlarında Organımsı mimarlığın tüme varımcı anlayışı doğrultusunda davranmış, yapılarını içten dışa, işlevden biçime doğru geliştirmiştir. Organımsı mimarlık Scharoun ve Haeringİn geliştirmiş oldukları Organhafte orijinal adlı mimari akımdır. Temel ilkesi bakımından Brütalizm’le paralellik kurulabilir; burada da binanın içindeki eyleme cevap veren bir biçim yaratmak söz konusudur. Ancak, Organhafte mimari de serbest davranabilme imkânı vardır. 90 derece veya belirli bir açı reddedilmemekle beraber, eylemi en iyi ifade edebilecek biçimi ararken mimar tamamen özgürdür; serbest kırık serbest eğrisel ya da dik açısal çalışabilir. Bu doğrultuda yapıyı kullanacak insanların yapacaklarını varsaydığı haraketlerden yola çıkarak biçimlendirdiği tasarımlarında, insan eylemlerinin ve doğal verilerin gerektirdiği yerlerde dik açıyı bozarak irrasyonel olarak değerlendirilebilecek mekanlar planlamıştır. En önemli eserlerinden Romeo ve Juliet adlı katevi grubu, farklı işlevleri olan bölümlerin, farklı gereçler ve farklı renkler yardımıyla tek tek dışa yansıtıldığı, oldukça hareketli iki kütleden oluşmaktadır. İç mekanlar arasındaki enteresan geçişler, bir anlamda yapının dışına yansıtılarak, insanın attığı her adımda değişen bir görsel zenginlik vermektedir. Avrupa’nın en büyük boyutlu ve dünyanın en iyi akustik düzenine sahip konser salonu olan Berlin Filarmonisi Konser Salonu da bütünüyle karşıladığı fonsiyona yani akustiğe göre şekillendirilmiş bir yapı tasarımıdır. Orkestranın ortaya alınmış olması ve seyşrci oturum alanlarının sesin geldiği yöne doğru belirli gruplar halinde yerleştirilmiş olması tan bir Scharoun yaklaşımı olan Organımsı mimarlık davranışıdır.

1968’de başkanlığını sürdürdüğü Berlin Akademisi’ne onursal başkan olan Hans Scharoun 25 Kasım 1972 de 79 yaşında Berlin’de vefat etmiştir.

Eserleri

Berlin Filarmoni Orkestrası Konser Salonu , Berlin-Tiergarten , (1957-1963)

Berlin Filarmoni Orkestrası Konser Salonu- iç görünüş , Berlin-Tiergarten , (1957-1963)

Romeo & Julia , yüksek katlı konut projesi , Stuttgart-Zuffenhausen, (1954-1959)

Romeo & Julia , yüksek katlı konut projesi , Stuttgart-Zuffenhausen, (1954-1959)

Schminke evi, Löbau / Sachsen, (1933)

Schminke evi, Löbau / Sachsen, (1933)

Devlet kütüphanesi, Prusya Kültür Varlıkları Vakfı , Berlin-Tiergarten, (1964-1979)

Devlet kütüphanesi, Prusya Kültür Varlıkları Vakfı , Berlin-Tiergarten, (1964-1979)