Luis Barragán
“Sükuneti anlatmayan
Mimarlık, bir hatadır”
Meksika’lı Luis Barragán, 20.yüzılın en önemli mimarlarından biridir. 9 Mart 1902’de Meksika Guadalajara’da doğmuştur. 1923 yılında, Meksika’nın Guadalajara şehrinde yer alan Escuela Libre de Ingenieros’dan mühendis olarak mezun olmuş olsa da kendini bir mimar olarak yetiştirmiştir. Mezun olduktan sonra İspanya, Fransa ve Fas’ı gezen LuisBarragan’ın Fransa’da Le Corbusier’in derslerine katılması ve yine Fransadayken Alman kökenli bir Fransız yazar olan Ferdinand Bac’in yazılarını tanışması mimarlık kariyeri açısından dönüm noktası oluşturmuştur.
1927 ile 1936 yılları arasında Meksika’nın Guadalajara kentinde mimarlık tasarımlarını uygulama fırsatı elde eden LuisBarragán, bu tarihten sonra Mexico City’de mimarlık çalışmalarına devam etmiştir. Yalın, düz hatlı eserleriyle, Avrupa’nın modernist yaklaşımından etkilenmiş ve evlerin, yaşamak için yapılmış olduğunu ve bir makineye dönüşmemesi gerektiğini savunmuştur.Barragan, mekan ve ışığın ustası olarakünlenirken, 20. yüzyıl modern mimarisini Meksika’nın duyulara hitap eden renkli geleneksel mimari tarzıyla harmanlamıştır.
ESERLERİ
1945-1953 Jardines del Pedregal Bölgesi, Mexico City, Meksika
1947-1948 LuisBarragán Evi, Mexico City, Meksika
1954-1960 Tlalpan Mabedi, Mexico City, Meksika
1955 Gálvez Evi, Mexico City, Meksika
1955-1958 Jardines del Bosque Bölgesi, Guadalajara , Meksika
1955-1961 LasArboledas, Mexico City, Meksika
1957-1958 Torres de Satélite (MathiasGoeritz ile birlikte) , Meksika
1966-1968 Cuadra San Cristóbal, Los Clubes, Mexico City, Meksika
1975-1977 Gilardi Evi, Mexico City, Meksika
LuisBarragán’in eserlerinde, özellikle yaşama alanlarının tipik genel özellikleri vardır. Örneğin 3.5 metreden daha yüksek ve farklı renkler ile boyanmış duvarlar. Bu tasarım ögesini geleneksel Meksika mimarisinde almıştır. Koyu kırmızılar, maviler ve morlar… Hemen her rengi projelerinin çok can alıcı bir noktasında kullanmıştır.
Dışa kapalı, iç avlulu evleri ince peyzaj detayları süslemiştir. Kuzeye bakan duvarları mavi, güneye bakan duvarları güneşin renkleriyle bezeyerek su öğesini de kullanmayı ihmal etmeyerek projelerini oluşturmuştur.
Eserlerinde, volkanik kayalar,ölü ağaç kökleri gibi doğal malzemeleri de sıklıkla tercih etmiştir. Mimaride dokuyu ve ışığı çok iyi kullanmıştır.
Büyüdüğü yerdeki kırmızı kil toprak, tepeler, günbatımı ve yoğun yağmurun etkisi çalışmaları üzerinde kalıcı bir etki bırakmıştır. 1975 yılına kadar pek tanınmayan LuisBarragán, bu tarihte New York’da yer alan Modern Sanat Müzesi’nde (MoMa) kendisine adanmış bir sergiden sonra oldukça ünlenmiştir.
1980 yılında Pritzker Mimarlık Ödülü’nü kazanan Luis Barragán 22 Kasım 1988, Mexico City hayata gözlerini yummuştur.2004 yılında, Mexico City’de 1948 yılında inşa ettiğı evi ve stüdyosu UNESCO tarafından UNESCO Dünya Mirasları listesine konulup korunmaya alınmıştır.
LuisBarragán Evi
Mexico City, Meksika
1947-1948
1948 yılında Mexico City’de inşa edilen LuisBarragánEvi ve Stüdyosu, mimarın İkinci Dünya Savaşı döneminde yaratıcı bir çalışma örneğini temsil etmektedir. 1.161 m2’lik beton bina, zemin kat ve iki üst kat, yanı sıra küçük bir özel bahçeden oluşmaktadır.
Yapıda Meksika’nın geleneksel yerel unsurları ile modern tasarım kriterlerinin yoğrulması ön plandadır. Özellikle bahçedeki çağdaş tasarımda Akdeniz mimarisinin etkisi büyük ölçüde görülmektedir.
Şu an müze olarak halka açık olan LuisBarragán Ev ve Stüdyo yapısı, malzemeleri, mobilyaları, sanat koleksiyonları, bahçesi ve kütüphanesi, aynı zamanda mutfak dahil, büyük bir saygı ile korunmaktadır. Ölümüne kadar mimarın kendisi tarafından kullanmıştır.
Gálvez Evi
Mexico City, Meksika 1955
Duvarların önemini yapıyı sokaktan izole etmek olarak açıklayan LuisBarragán eserlerinde “duvarları sessizlik oluşturmak” için görevlendirdiğini belirtmektedir. Bu sessizlikle su ile müzik yaptığını ve bu müzikle yapıyı çevrelediğini anlatmaktadır.
Bu eserinde de yüksek renkli duvarlar bir avlunun etrafında mekanları oluşturmakta, su öğesi ve büyük kil kaplar ile Meksika kültürünü yansıtmaktadır. Zemin kaplamalarında Meksika sokaklarındaki çakıl taşları izleri devam etmektedir.
Torres de Satélite
Meksika 1957-1958
Büyük boyutlardaki ülkenin ilke kentsel heykellerinden biri olan UYDU KULELERİ LuisBarragán önderliğinde ressam JesúsReyesFerreira ve heykeltraş Mathias GOERITZ ile birlikte 1957 yılında yapılmıştır. Proje başlangıçta en yükseği 200 mt olmak üzere 7 kuleden oluşacak şekilde planlanmasına rağmen şu an en uzunu 52 mt. , en kısası 30 mt. Olan 5 kule olarak uygulanmıştır.
Eser son zamanlarda, yerel hükümet tarafından UNESCO’nun Dünya Mirası Alanları listesine dahil edilmesi için girişimlerde bulunulmuştur.
Tlalpan Mabedi / Capuchinas Şapeli
Mexico City, Meksika 1954-1960
Pritzker ödülünü Oscar Niyemeyer ‘den başka alan bir diğer Latin Amerikalı olan LuisBarragán sanat eseri olan bu yapısında tüm dindarlığı ve mesleki bakış açısı ile ışık, su ve huzuru bir arada yoğurmuştur.
Anıtsal Haç’lar dış mekanda duvara gömülü iç mekanda da kendi başına ayakta durması ile dikkatleri üzerine çekmektedir.
Duvarlardaki boşluk doluluk oranları, dolayısı ile oluşan ışık oyunları ve hemen her projesinde neredeyse kullandığı su öğesi ile tüm mekanlara yüksek duvarların arkasına gizlenmiş son derece mütevazi bir girişten ulaşılmaktadır.
Gülen Yalçınkaya Özelçi